Lão nông làm thuốc
Băng qua một ngọn đồi, chúng tôi tìm đến nhà ông Hồng ở thôn Vân Thu, Hà Vân, cách trung tâm xã gần 1km. Đi hết một con dốc dựng đứng, chúng tôi đến nhà ông Hồng. Trước mắt chúng tôi là một ngôi nhà gỗ đã xuống cấp, nằm lọt thỏm giữa những dãy nhà cao tầng.
Nhà ông Hồng không có biển chỉ dẫn bốc thuốc, quanh nhà cũng không có những cây thuốc để nhận dạng. Khi chúng tôi đến, ông Hồng vừa mới đi đồng về, xếp những đóm mạ còn thừa vào góc sân, ông Hồng hỏi: "Chị tới đây lấy thuốc à? Ai giới thiệu mà biết đường vậy?”.
Ông Hồng trở vào nhà rót nước chè mời khách và kể: Gia đình ông không có truyền thống bốc thuốc lá nam. Bài thuốc chữa điều kinh là do ông Hồng tự nghiên cứu, điều chế khi ở tuổi 30. Ông Hồng lấy vợ khi mới 22 tuổi, người vợ sinh đặng cho ông được 3 người con thì bỗng dưng bị tắc kinh nguyệt.
Ngày đó, ở vùng này còn nghèo khó, mỗi khi đau ốm chỉ biết nhờ thầy lang về chữa trị vì chưa có trạm y tế xã như bây giờ. Vợ chồng ông Hồng thuở đó có ý định đẻ rốn một đứa con nữa cho vui cửa vui nhà, nhưng uống thuốc của các thầy lang quanh vùng đều không có kết quả. Hằng đêm, hai vợ chồng nằm tâm sự với nhau, nghe bà nhà than thở bên tai, ông Hồng tự nhủ sẽ quyết tâm tìm mọi cách để giúp bà nhà sinh con.
Ông bắt đầu học thuốc từ việc nghiên cứu sách, nghe đài thậm chí là đi bộ hàng chục cây số đường rừng tìm đến các thầy lang trong huyện, tỉnh. Từ những bài thuốc nghiên cứu, ông Hồng tự lên rừng tìm đào các loại thảo dược về phơi khô, sắc cho bà nhà uống.
Sau khi uống 3 ấm đầu tiên, bà nhà thấy kinh nguyệt ra đều hẳn và chưa đầy 3 tháng đã có tin vui. Niềm vui của đôi vợ chồng chưa được bao lâu thì người con gái út khi lên 12 tuổi gặp tai nạn, rồi qua đời. Sau khi đứa con gái út mất, vợ ông vì đau buồn nhiều nên cũng đổ bệnh, rồi ra đi ở tuổi 50. Từ đó, những phụ nữ trong làng mỗi khi bị rối loạn kinh nguyệt, thậm chí là không có kinh nguyệt đều tìm đến ông Hồng để lấy thuốc.
Với hơn 50 năm trèo đèo lội suối lên rừng tìm thuốc, ông Hồng cho biết: "Ngày trước, cây thuốc sẵn lắm, chỉ cần lên rừng một ngày là kiếm được 3 ấm. Nhưng bây giờ rừng, rẫy người ta chặt phá trồng màu, nên cây thuốc cũng ngày càng khan hiếm.
Có hôm phải đạp xe lên tận Thạch Thành mới tìm được cây thuốc". Ông Hồng rất ít khi dự trữ thuốc trong nhà, hễ ai tới lấy thuốc phải đợi tới vài ngày sau quay lại mới có. Ông thường đi đào cây thuốc một mình, có hôm ông đi liền hai ngày mới kiếm đủ 3 ấm thuốc.
Xuyên suốt câu chuyện, ông Hồng tỏ ra là một người kỹ tính và cẩn trọng. Ông cười bảo: "Ở vùng này, trừ những nhà đến lấy thuốc và người nhà tôi, rất ít người biết tôi làm thuốc. Trông một lão nông dân cục mịch, quê mùa như vầy, chẳng ai nghĩ là tôi bốc thuốc cả".
Ông Hồng nhìn lên bàn thờ rồi bảo: "Trước khi mất, vợ tôi dặn, nhà mình nghèo thật nhưng nhớ là bốc thuốc để làm phúc cho con cháu chứ đừng vì giàu sang. Tôi cũng chỉ mong chữa khỏi bệnh cho mọi người, để họ được hưởng hạnh phúc làm cha mẹ là tôi vui rồi".
Bài thuốc quý
Đối với các bệnh nhân tới hỏi lấy thuốc, ông đều hỏi căn nguyên bệnh thật kỹ rồi mới bốc thuốc và dặn dò một số điều kiêng kị. Ông Hồng thẳng thắn: "Tôi không chữa vô sinh được, từ ngày làm thuốc có nhiều trường hợp tới đây hỏi chữa vô sinh nhưng tôi đều từ chối. Tôi chỉ bốc thuốc chữa điều tiết kinh nguyệt, chữa màu kinh nguyệt từ đen sang màu đỏ cho chị em phụ nữ".
Theo lời ông Hồng, tùy vào chứng bệnh của từng người mà cắt thuốc khác nhau, đối với những trường hợp bị tắc kinh nguyệt lâu năm uống bài thuốc 5 vị, còn những người mới bị rối loạn kinh nguyệt chỉ cần uống bài thuốc 3 vị.
Nếu nhanh thì chỉ uống từ 3 – 6 ấm là khỏi, còn chậm nhất là uống 12 ấm. Giá của mỗi ấm thuốc là 40 nghìn đồng. Khi chúng tôi hỏi các vị thuốc chữa điều kinh gồm những vị gì?, ông Hồng lắc đầu và nói không thể tiết lộ.
Hơn 50 năm bốc thuốc, ông Hồng không nhớ nổi mình đã bốc thuốc cho bao nhiêu người. Theo lời ông, ngoài những người dân trong vùng tới lấy thuốc, cũng có những người ở xa như Hải Phòng, Thanh Hóa, Nam Định.
Ông kể cho chúng tôi nghe một trường hợp mà ông nhớ nhất. Cách đây vài năm có gia đình nhà chị H, họ cưới nhau được 1 năm mà chưa có con do chị vợ bị tắc kinh. Bà mẹ chồng thấy vậy liền dẫn con dâu tới nhà hỏi bốc thuốc, vừa tới cổng chị con dâu ngượng ngùng quay về.
Bốn lần đến nhà, chị H vừa sợ, vừa ngại không dám vào nhà vì đây là bệnh "tế nhị". Bà mẹ chồng thấy vậy liền mạnh dạn tới nhà lấy thuốc cho con dâu và khi lấy thuốc còn dặn dò kỹ đừng ghi lại họ tên con dâu, sợ nó ngại với làng nước.
Ông Hồng cắt cho 3 ấm thuốc, sau một thời gian uống thuốc, kinh nguyệt chị H đều hẳn và đã sinh được hai đứa con bụ bẫm, kháu khỉnh. Ông Hồng bảo, không riêng gì gia đình nhà chị H, mà rất nhiều gia đình tới lấy thuốc đều xin giấu tên. Thậm chí, nhiều chị em phụ nữ, nhất là những cô gái chưa chồng không dám trực tiếp tới lấy thuốc mà chỉ nhờ cha mẹ tới lấy giúp.
Lần theo địa chỉ, chúng tôi tìm đến nhà chị Đặng Thị Hiệp, 34 tuổi, ở Hà Dương, Hà Trung (Thanh Hóa), trường hợp tắc kinh lâu nhất đã được ông chữa khỏi. Đến nay chị Hiệp đã sinh được 2 cháu gái xinh xắn.
Ông Đặng Văn Tiếp (53 tuổi) cha của chị Hiệp đang ngồi trông cháu ở sân kể lại: “Hơn 1 năm, vợ chồng cháu Hiệp cưới nhau nhưng không có con, dù đã đi chữa tứ phương. Thấy gia đình hàng xóm người ta con cháu đầy nhà, đông vui, còn nhà mình thì lúc nào cũng vắng vẻ như đưa đám, mọi người trong nhà ai cũng cảm thấy buồn.
Trong lúc hạnh phúc đang có nguy cơ sụp đổ, được một người làng mách bảo, cháu Hiệp đã tìm đến xin thuốc ông Hồng. Sau khi uống 6 ấm, thì kinh nguyệt cháu ra đều, đến năm 2011 thì sinh bé đầu tiên. Cả dòng họ vui mừng và gia đình tôi đã xuống nhà ông Hồng để tạ ơn. Cho tới bây giờ, thi thoảng cả gia đình cháu lại dắt nhau xuống nhà ông Hồng thăm nom và cảm ơn".
Bà Ngô Thị Lan, 59 tuổi, ở Vân Thu, Hà Vân, Hà Trung (Thanh Hóa) chia sẻ: “Năm 1993, tôi cũng từng lấy thuốc của ông Hồng. Ngày đó, tôi bị sảy thai liên tục 2 năm. Lo sợ mình không thể mang thai được vì sảy thai nhiều lần lại thêm chứng rối loạn kinh nguyệt, nên tôi cũng thử tìm tới nhà ông Hồng cầu cứu.
Ngày đó, ông Hồng bốc cho 3 ấm thuốc, về nhà uống thì kinh nguyệt ra đều. Sau đó, tôi cũng kết hợp với những bài thuốc khác thì đến cuối năm 1994 sinh hạ được một đứa. Cũng may là có một đứa con cho vui cửa vui nhà, nhất là những lúc ốm đau còn có chỗ mà trông nhờ. Sau khi sinh được một cậu con trai, gia đình tôi cũng mang gói bánh, con gà tới nhà ông Hồng cảm tạ".
Đồng cảnh ngộ như chị Hiệp, chị Mai Thị Chiên ở Vân Hưng, Hà Vân (Hà Trung) vui mừng cho biết: "Vợ chồng tôi cưới nhau ở tuổi 35 và từng bị sảy thai. Sau khi bị sảy thì không mang thai lại được, tôi có đến nhà ông Hồng hỏi thuốc. Về uống một thời gian, kết hợp với một số bài thuốc lá nam bổ trợ khác, kinh nguyệt của tôi đã ra đều và sinh được một bé trai rất kháu. Cháu nay lên 4 tuổi và hiện đang học trường mẫu giáo".
Năm nay, đã ngoài 80, ở cái tuổi gần đất xa trời, tâm nguyện cuối cùng của ông Hồng là sau khi nhắm mắt xuôi tay sẽ truyền nghề bốc thuốc cho người cháu đích tôn. Đó cũng là lý do khiến ông trăn trở với bài thuốc mà cả một đời ông tâm huyết và nghiên cứu. Đó cũng là điều dễ hiểu khi từ đầu tới cuối câu chuyện, ông vẫn giấu kỹ tên các vị thuốc chữa điều tiết kinh nguyệt của mình.
Bác sĩ Ngô Thị Lam -Trạm trưởng trạm Y tế xã Hà Vân cho biết: "Đúng là ông Hồng có chữa điều tiết kinh nguyệt bằng thuốc lá nam. Tôi cũng thấy nhiều người tới hỏi thăm và bốc thuốc của ông. Thi thoảng, ông Hồng có xuống trạm y tế xã để lấy một số cây thuốc lá nam về điều chế. Trạm y tế có kế hoạch kết hợp với những thầy thuốc trong vùng để tìm ra những bài thuốc nam chữa bệnh cho người dân nơi đây. Thực tế, cũng có những chị em phụ nữ ở địa phương bị rối loạn kinh nguyệt dẫn tới chậm có con sau khi lập gia đình, sau khi tới bốc thuốc của ông Hồng, rất nhiều người đã có kinh nguyệt đều và giờ sinh con bình thường. Gia đình nhà chị Hiệp là một ví dụ".