Yêu lắm những bản Mường tôi ơi!

Khâm Hà

Trong những ngày đầu xuân của đất nước hôm nay, chúng tôi có được một may mắn với chuyến đi thực tế và trải nghiệm khám phá đầu xuân đến với vùng núi cao của bản Mường tây Bắc Hòa Bình, Thanh Hóa hôm nay. Trong tôi và bao nhiêu người khác trên chuyến xe đến với nơi đây không khỏi bồi hồi, xúc động, và chứa đựng biết bao tâm trạng khác nhau, cùng với biết bao câu hỏi tò mò, quê hương nơi đây nay thay đổi to lớn như thế nào? Và mọi người trên bản Mường hôm nay có gì đổi thay…

Từ xa xa, tuyến đường dẫn qua các xã, huyện dẫn đến các bản vùng cao, trong không khí sự phấn khởi của những ngày đầu năm và không khí đón xuân đang ngập tràn trên các tuyến đường phố, sự nhộn nhịp của những con chợ vùng cao, sự xôn xao của những nẻo đường và len lỏi vào trong từng gia đình trong không khí những ngày đón xuân là điều mà ai cũng thấy và cảm nhận được điều đó. Bản Mường hôm nay thay đổi và phát triển nhiều thật đấy.

Dọc theo tuyến đường mòn Hồ Chí Minh đi từ Hà nội qua các tỉnh Hòa Bình và Thanh Hóa treo leo qua các sườn dốc và các vùng trung du theo về đến các bản Mường qua một số các huyện Yên Thủy, Lương Sơn, Lạc sơn ( tỉnh Hòa Bình) . Các huyện Cẩm Thủy, Ngọc Lặc, Thọ Xuân (tỉnh Thanh Hóa), với đa số bà con nhân dân bản địa chủ yếu là người dân tộc Mường, Thái, Kinh, Dao sống xen kẽ, hòa thuận và cùng nhau xây dựng phát triển kinh tế - xã hội, ngày xuân đã về trên bản Mường cùng những niềm vui, không khí tưng bừng, phấn khởi của bà con nhân dân nơi đây sau một năm mùa màng bội thu, đầy thóc ngô dưới sàn nhà, một năm đạt được những thành công nhất mới, những thắng lợi mới cùng với việc lại tiếp tục phấn đấu cho năm 2015 đã đến. Sự thay đổi và phát triển của quê hương, của bản Mường hôm nay tất cả là nhờ ơn Đảng, ơn chính phủ và sự đoàn kết cùng nhau phấn đấu của các bản làng dưới sự lãnh đạo của Đảng đã soi sáng đưa đất nước ta vượt qua rất nhiều khó khăn, thử thách và đi đến thắng lợi ngày hôm nay.

Dừng chân nghỉ lại bên đường qua một quán nước treo leo trên đỉnh đèo, ngắm nhìn vùng cao bản Mường nơi đây với sự đổi thay to lớn, khiến cho chúng tôi trên chiếc xe luôn có sự tò mò và mong muốn có lời giải đáp về sự đổi thay này. Và câu hỏi của chúng tôi nhanh chóng được giải đáp một phần trước câu chuyện giản dị và chân thành của một Bác chủ quán mà chúng tôi đang dừng chân nghỉ ngơi. Bác đã tâm sự rằng: “ xưa kia đất nước ta còn khó khăn, vất vả nhiều lắm do chiến tranh, nghèo đói và nay dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự đoàn kết của nhân dân trong lao động sản xuất đã đưa đến những thắng lợi to lớn trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, giành lại hòa bình độc lập và những thành tựu trong thời kì đổi mới xây dựng, phát triển đất nước ngày hôm nay. Đặc biệt, với những chủ trương, chính sách của Đảng, đất nước ta đã đạt thắng lợi mới có ý nghĩa rất quan trọng, bản Mường ta có cái ăn, cái mặc không còn phải lo đói nữa, bọn trẻ con được đi học cái chữ, có hiểu biết. Những ngôi nhà khang trang, những chiếc xe máy, ô tô dưới gầm nhà là điều không còn xa lạ với bất kì ai nữa”. Những câu chuyện đó khiến cho ai nghe cũng thấy vui mừng khôn xiết, và rất xúc động trước những thành quả mà chúng ta đạt được hôm nay.

Tiếp tục chuyến du xuân đầu năm theo quốc lộ 217 về bản Mường hôm nay chúng tôi đã đi đến các xã và sâu hơn là các làng bản của người Mường ở Cẩm Thủy (Thanh Hóa) đường nhựa đã có ở các xã, các tuyến đường trải dài nối các xã với nhau, đặc biệt là những con đường bê tông ở trong các thôn xóm theo chủ trương xây dựng nông thôn mới của Đảng, nhà nước. Đã tạo ra động lực, sự quyết tâm của nhân dân trong xây dựng nông thôn mới, và ngày hôm nay những ngôi nhà cao tầng, những ngôi nhà sàn ngày càng tiện nghi, đầy đủ, điều kiện sống rất tốt, khang trang mà bà con nhân dân bản Mường vùng cao có được thực sự là kết quả của một sự phấn đấu không hề biết mệt mỏi của nhân dân nơi đây, dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Lễ hội rước cá thần ở làng Lương Ngọc (Thanh Hóa) của bản Mường xứ Thanh trong dịp đầu xuân

Ngày xuân đã về, những nụ cười hiện trên đôi môi và đôi má hồng nho nhỏ của các em bé cắp sách đến trường trên những nẻo đường cho đến những điệu khèn, tiếng hát giao duyên đâu đó quanh đây. Suối cá thần Cẩm Lương (Cẩm Thủy) rất đông vui với nhiều du khách thập phương gần xa đến đây để xem cá thần, khám phá hang động, ngắm nhìn vẻ đẹp của sông Mã để thêm yêu quê hương đất nước thật nên thơ và tuyệt vời làm sao, các lễ hội với những điệu múa và lễ khai hạ đầu xuân đã diễn ra trong các bản làng và trung tâm xã, huyện với các trò chơi dân gian như ném còn, đánh đu, đẩy gậy, chơi cù… đã tạo nên một bản sắc văn hóa đa dạng của các dân tộc với một bức tranh đa dạng màu sắc. Thời tiết se lạnh, ngày xuân cây cối đâm chồi nảy lộc, sắc hoa về trên bản làng, sự hòa lẫn của con người và sắc xuân nơi này khiến cho cảnh vật và con người vô cùng nên thơ và hòa quyện.

Để nối tiếp câu chuyện kể về bản Mường nơi đây, đó là lần nghỉ chân qua đêm của chúng tôi tại một gia đình trưởng bản người Mường tại Lạc Sơn (Hòa Bình), buổi đêm trong không khí thời tiết lạnh của ngày xuân chúng tôi cùng gia đình bên bếp lửa hồng nghe những câu chuyện kể của gia đình họ nói về nét đẹp văn hóa, về phong tục và bản sắc văn hóa của dân tộc Mường, quan trọng nhất là nghe những mẩu chuyện hay, tình cảm của cán bộ nơi đây, theo lời kể của trưởng bản làng xóm Tưa, xã Ân Nghĩa (tỉnh Hòa Bình) thì văn hóa của người Mường nơi đây đã được hình thành và phát triển rất lâu, qua thời gian có ít nhiều thay đổi khác nhau nhưng nét đẹp và phong tục thì không có gì thay đổi, những ngôi nhà sàn luôn luôn được lưu giữ đến ngày nay trải qua thời gian và mãi được lưu giữ lại trong sách vở để mọi người, mọi gia đình, các đơn vị lưu giữ mãi mãi, bác trưởng bản có nói rằng: “hằng năm Đảng, nhà nước có rất nhiều các chủ trương chính sách đến địa phương thông qua xã, xã xuống bản đến tay người dân, như phát giống lúa để bà con cày cấy, xây nhà tình nghĩa, xây điện đường trường trạm đến khắp mọi nơi, ngày tết có các chú cán bộ xã xuống bản phát quà tết cho các gia đình, bà con nhân dân chúng tôi biết ơn Đảng, nhà nước nhiều lắm”. Những câu chuyện ấy thật hay và cứ thế kéo dài tới đến khuya trong một gia đình của núi rừng vùng cao, thực sự ấm áp và ý nghĩa.

Chia tay vùng cao tây Bắc ở Hòa Bình, Thanh Hóa. Chúng tôi quay lại Hà Nội trong sự luyến tiếc, lắng đọng biết bao cảm xúc sâu lắng và ý nghĩa, thực sự được đến nơi đây trong những ngày đầu xuân, được hòa nhịp,ăn ở cùng bà con dân tộc Mường, Thái nơi đây là một may mắn của chúng tôi, và nếu còn có cơ hội ai trong chúng tôi cũng đều mong muốn quay trở lại nơi đây để cảm nhận thêm những hương vị của quê hương, sự đổi thay của bản Mường hôm nay, ai một lần đến đây chắc có lẽ cũng như chúng tôi mà thôi, những tình cảm trìu mến, nét đẹp bản sắc độc đáo và đặc biệt là cuộc sống ấm no, hạnh phúc, tiếng cười rộn ràng của đồng bào nơi đây đã khẳng định một điều quan trọng rằng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhà nước với những chủ trương, chính sách đã đưa dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, thực hiện các mục tiêu của đất nước - xã hội, “sự thay đổi của bản Mường hôm nay” đã chứng minh điều quan trọng đó. Và một mùa xuân nữa lại đến, “mùa xuân của Đảng, của dân tộc ta” đã đến, và chúng ta cùng nhau đoàn kết xây dựng đất nước ngày càng tươi đẹp hơn, phát triển hơn cho hôm nay và mai sau.

“Yêu lắm những bản Mường tôi ơi, nay chúng tôi trở về Hà Nội, hẹn ngày trở lại?”!