Chông Gai Trên Con Đường TPP

Nguyễn-Xuân Nghĩa - Việt Báo Ngày 151008

Hoa Kỳ có thể lãnh đạo thế giới về kinh tế, nhưng bất định về chính trị

 * Với cánh bảo thủ, các lãnh tụ Cộng Hòa trên đều là Dân Chủ ngụy danh Cộng Hòa! *

Chỉ ba ngày sau khi tin mừng về Hiệp ước Đối tác Xuyên Thái bình dương TPP được thông báo mờ sáng mùng năm thì Quốc hội Hoa Kỳ đã lâm vào khủng hoảng: đảng Cộng Hòa không thể tổ chức bầu bán nội bộ để tìm người lên làm Chủ tịch Hạ viện thay Dân biểu John Boehner. Lý do là ứng viên sáng giá nhất do ông Boehner đề nghị, là Dân biểu Kevin McCarthy – đương kim trưởng khối Đa số, là nhân vật lãnh đạo hàng thứ hai sau Chủ tịch Hạ viện - bất ngờ tuyên bố rút lui trưa Thứ Năm mùng tám: nội bộ đảng Cộng Hòa tại Hạ viện có cuộc nổi loạn của hai ba nhóm dân biểu bảo thủ khiến ứng cử viên McCarthy khó hội đủ đa số là 218 phiếu trong Hạ viện có 435 Dân biểu.

Phe bảo thủ bất tín nhiệm nhân sự lãnh đạo cũ mà chưa đồng ý về người thay thế vì cũng khó huy động được 218 phiếu cho nhân vật của mình. Việc bầu lại Chủ tịch Hạ viện được đình hoãn và Chủ tịch Boehner tiếp tục cầm trịch mà không điều động nổi phe Cộng Hòa, trước sự hài lòng của pha Dân Chủ.

Đảng Cộng Hòa chiếm đa số tại Hạ viện không có lãnh đạo. Tại Thượng viện cũng vậy vì Trưởng khối Đa số là Nghị sĩ Mitch McConnell cũng đang bị khuynh hướng bảo thủ phản đối ở bên trong.

Sau khi 12 quốc gia đối tác mất hơn năm năm, qua hơn hai chục kỳ họp, để đàm phán về chế độ giao dịch tự do với thuế suất tối thiểu và không còn hạn ngạch, Hiệp ước TPP thành hình vào mờ sáng Thứ Hai mùng năm Tháng Chín. Triển vọng TPP được đánh giá là lịch sử vì mở ra kỷ nguyên tự do mua bán và đầu tư giữa gần 800 triệu dân của 12 nước trên Vành cung Thái bình dương, hiện sản xuất khoảng 28 ngàn tỷ đô la, bằng 40% sản lượng toàn cầu.

Nhưng dù đã thành hình, Hiệp ước TPP còn phải được Quốc hội từng nước phê chuẩn và các cơ quan chuyên môn của Hành pháp phải đề ra một số luật lệ để thi hành cam kết với 11 đối tác kia.

Lãnh đạo kinh tế của toàn khu vực TPP này, Hoa Kỳ giữ vai chủ chốt trong các cuộc đàm phán và Chính quyền Barack Obama đặt kỳ vọng vào TPP để hoàn thành một di sản lịch sử còn lớn hơn NAFTA (Hiệp ước Tự do Thương mại Bắc Mỹ) của Tổng thống Bill Clinton vào năm 1993.

Năm 2008, Hoa Kỳ thời Tổng thống George W. Bush phát huy sáng kiến tự do mậu dịch giữa bốn nước nhỏ là Singapore, New Zealand, Chile và Brunei, nên mở ra một không gian tự do rộng lớn hơn với sự tham dự của nhiều nước khác, kể cả Việt Nam. Đấy là nguyên ủy của TPP.

Khi đó, theo truyền thống của đảng Dân Chủ là chủ trương bảo hộ mậu dịch và can thiệp vào thị trường, Nghị sĩ Obama vẫn còn chống tự do mậu dịch và Hiệp ước NAFTA, được Quốc hội Mỹ thông qua năm 1992 nhờ lá phiếu Cộng Hòa. Khi đắc cử và nhậm chức vào năm 2009. Tổng thống Obama do dự và đình hoãn sáng kiến TPP của vị tiền nhiệm, mất một năm học bài thì mới hiểu ra mối lợi của TPP cho kinh tế và dân chúng Hoa Kỳ. Nó phù hợp với chủ trương khi đó của ông là yểm trợ ngoại thương để tạo thêm hai triệu việc làm bằng cách nhân đôi ngạch số xuất cảng trog năm năm. Vì vậy, Obama chỉ hậu thuẫn và đẩy mạnh việc thương thuyết từ năm 2010.

Hơn năm năm sau dự án quy mô này mới thành hình.

Và bây giờ Tổng thống Hoa Kỳ phải vận động Quốc hội sớm phê chuẩn. Chủ yếu là vận động phe Dân Chủ và nhờ vào hậu thuẫn của phe Cộng Hòa xưa nay vẫn hưởng ứng tự do mậu dịch và mùa Hè vừa qua còn giúp Obama vượt qua nhiều trận phục kích của các dân biểu nghị sĩ Dân Chủ.

Thể thức phê chuẩn hiệp định ngoại thương của Hoa Kỳ thuộc loại nhiêu khê rắc rối nhất thế giới. Sau đây là những tóm lược:

Sau khi Tổng thống Mỹ tuyên bố là muốn Quốc hội thông qua Hiệp ước, Đại sứ Thương mại Hoa Kỳ (USTR) được ủy quyền thương thuyết theo thủ tục nhanh gọn của đạo luật TPA phải công bố trong những ngày tới nội dung chi tiết của Hiệp ước. Đây là một văn kiện lớn, gồm cả trăm vấn đề chi tiết được phân bố trong 30 chương dày cộm. Rồi các Ủy ban tư vấn của Văn phòng Đại sứ Thương mại mới thẩm định nội dung và đệ nạp Quốc hội cách đánh giá của mình.

Chông gai ở đây là trong 90 ngày tham khảo và thẩm định ấy Quốc hội có thể châm chước hoặc nếu đòi điều chỉnh thì Hoa Kỳ phải thông báo những đòi hỏi này cho 11 đối tác kia. Các nước có thể thông cảm hay không với những điều chính ấy vì bên trong họ cũng có thể gặp các vấn đề tương tự.

Sau đó, căn cứ trên văn kiện mới, Hành pháp có 60 ngày để soạn thảo danh mục các dự luật cần ban hành và Hội đồng Thương mại Quốc tế, một cơ chế độc lập của Hoa Kỳ, có tối đa 105 ngày để phân tích hiệu ứng lợi và hại cho kinh tế Mỹ khi hội nhập vào hệ thống TPP. Còn các ủy ban chuyên môn của Quốc hội cũng phải trắc nghiệm ảnh hưởng và yêu cầu của việc áp dụng. Từ kết quả nghiên cứu bàn cãi đó, Hạ viện có 60 ngày và Thượng viện có 30 ngày để phê chuẩn văn kiện chính thức này.

Cứ theo lịch trình này thì qua đầu năm tới Quốc hội mới có thể xứu xét được, nếu Quốc hội có lãnh đạo. Vì thế vụ khủng hoảng trong đảng Cộng Hòa mới là một trở ngại bất ngờ trong cả trăm bước chông gai. Khi ấy, cả chục cơ quan hữu trách khác – hoặc chuyên môn của USTR, hay độc lập như Hội đồng Thương mại Quốc tế US International Trade Council, hoặc kỹ thuật của nhiều ủy ban Quốc hội, sẽ mất nhiều tháng rà soát ảnh hưởng, sự lợi hại và điều kiện chấp hành để đề nghị bổ túc.

Ngoài các khía cạnh luật phát và hiến chế, như soạn thảo các dự luật cần thiết để áp dụng một hệ thống mới, người ta chờ đợi là nhiều dân biểu nghị sĩ sẽ châm thêm vào Hiệp ước hàng loạt điều kiện bổ sung, nhằm bảo vệ quyền lợi cục bộ của quản hạt hay tiểu bang của mình, để tái đắc cử.

Nếu lạc quan thì tiến trình nghiên cứu, tìm hiểu rồi vận động để “cải thiện” Hiệp định sẽ mất ít ra ba tháng. Nhiều phần thì lâu hơn! Sau đấy, Hoa Kỳ phải thông báo nội dung mới và dàn xếp hay tái thương thuyết với 11 đối tác kia của khu vực Xuyên Thái bình dương trước khi có một văn kiện hoàn chỉnh cho Quốc hội phê chuẩn để Tổng thống sớm ban hành.

Khốn nỗi, qua năm tới, Hoa Kỳ lại bầu Tổng thống, toàn bộ Hạ viện và một phần ba Thượng viện. Và trong cuộc bầu cử, mọi người đều thi đua xoi mói vào TPP để… kiếm phiếu!

Các ứng cử viên trong của tranh cử Tổng thống đều có ưu tiên là đắc cử. Bên đảng Dân Chủ, họ sẽ ráo riết chống như Nghị sĩ Bernie Sanders thuộc xu hướng xã hội chủ nghĩa cực tả. Hoặc sẽ trở cờ và chống như Hillary Clinton theo xu hướng thời cơ chủ nghĩa: Bà đã ủng hộ TPP và vận động các nước khi còn làm Ngoại trưởng, nay đảo ngược lập trường để tìm hậu thuẫn của cánh tả và các nghiệp đoàn. Một người duy nhất sẽ ủng hộ là Phó Tổng thống Joe Biden, nếu ông ta ra tranh cử để cứu đảng Dân Chủ và sự nghiệp Obama khi hậu thuẫn của Hillary cứ tan dần vì tính gian manh truyền thống của bà.

Cả ba người đều thuộc loại già nua và lạc hậu nhất của chính trường Hoa Kỳ.

Bên đảng Cộng Hòa thì tình hình còn bi thảm hơn vậy.

Theo truyền thống mới là bất tín nhiệm các chính khách lão thành - dầy kinh nghiệm và tai tiếng - họ tìm các khuôn mặt mới. Rồi tiến hành “tiêu thổ kháng chiến” bằng cách tự đốt nhà và say mê bắn vào chân nhau. Vì vậy, ba ứng cử viên đang dẫn đầu vì “phi chính trị” nhất chẳng quan tâm đến TPP như Bác sĩ Ben Carson, hoặc tỏ vẻ nghi ngờ và muốn cải thiện Hiệp ước như nữ doanh gia Carly Fiorina. Hoặc hoàn toàn đả phá như doanh gia Donal Trump – Con Donald, nói theo truyền thông Mỹ! Nhân vận này có những chủ trương cực tả về kinh tế và cực hữu về an ninh và có phong cách cực hỗn khi tranh cử.

Cả chục ứng viên còn lại thì còn đang ngoi lên mặt nước nên chẳng kịp ngó vào hay nói đến TPP.

Tất nhiên là các dân biểu nghị sĩ đang cần tái đắc cử thì sẽ dùng TPP làm bàn đạp.

Hoặc đạp xuống đất như đa số Dân Chủ, hoặc châm thêm nhiều điều kiện quá quắt để gây tranh luận trước khi cử tri đi bỏ phiếu vào ngày Thứ Ba mùng tám Tháng 11 năm tới. Tức là Hiệp ước TPP phải đợi Quốc hội khóa 115 phê chuẩn sau khi tuyên thệ ngày mùng ba Tháng Giêng năm 2017.

Và nếu được thông qua sau ngần ấy gian nan khổ ải thì sẽ do Tổng thống thứ 45 ban hành sau ngày nhậm chức là 20 Tháng Giêng năm 2017: Kỷ nguyên TPP chỉ xuất hiện năm 2017!

Hoa Kỳ có lợi lớn nhờ hiệp ước tự do mậu dịch như các chuyên gia kinh tế trong Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Tổng thống Obama đã nghiên cứu và kết luận từ lâu. Việt Nam cũng sẽ có lợi lớn nhờ Hiệp ước TPP, nếu chịu khó chấp hành những cam kết của mình sau khi được phái bộ Hoa Kỳ đặc biệt nâng đỡ vào lúc cuối của cuộc đàm phán vừa qua tại Atlanta. Trung Quốc thì gặp bất lợi lớn nếu trật tự kinh tế mới thành hình theo luật chơi do Hoa Kỳ đặt ra. Đấy là mặt tích cực của Hiệp ước TPP mà chúng ta sẽ còn cơ hội thẩm định khi nội dung các cam kết được công bố trong mấy tuần tới.

Mặt tiêu cực là luật chơi chính trị Hoa Kỳ khiến người ta nói đến sự tự sát của nền dân chủ Mỹ.

Thế Giới Là Một Trường Bát Nháo

Nguyễn-Xuân Nghĩa - Người Việt Ngày 150831

"Hoa Kỳ Nhìn Từ Bên Ngoài"

Hoa Kỳ Phân Cực – Trung Quốc Phân Vân   

* Tuột dốc tại Jackson Hole *

Nhìn từ bên ngoài, có gì đó rất lạ đang xảy ra tại Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Nhìn từ bên ngoài thì hình như trong cuộc tranh cử Tổng thống vào năm tới, đảng Dân Chủ thiếu ứng cử viên và cần đảng Cộng Hòa xuất cảng cho vài người trong số 17 chuẩn ứng cử viên đang xôn xao ngoài ngõ. Trong ý nghĩa ấy, Con Donald Cộng Hòa có thể là sản phẩm xuất cảng được.

Cũng nhìn từ bên ngoài thì giữa những dao động liên tục của thị trường tài chánh thế giới, “đệ tứ quyền” của nước Mỹ sau Lập pháp, Hành pháp và Tư pháp – xin lỗi giới báo chí! - là Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ lại thiếu dữ kiện quyết định về việc có tăng lãi suất hay không sau kỳ họp ngày 16-17 của Tháng Chín.

Trong khi đó, cơ chế quyền lực số một, và duy nhất, của Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc là đảng ta, lại vừa diễn xong vở “Thiên Triều Giải Đế”, là Hoàng đế không mặc quần. Có gì đó còn lạ hơn đang xảy ra tại Trung Quốc.

***

Trong cuộc tranh cử Tổng thống vào năm 2016, đảng Dân Chủ đã có sẵn một ứng cử viên “tiên thiên”, tất yếu, bất khả tư nghị, chẳng thể bàn cãi, là cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton.

Với hành trang rất dày và tham vọng rất lớn, Hillay đã chuẩn bị cuộc tranh cử… từ 15 năm trước. Sau lần tuột tay vào năm 2008, Hillary càng chuẩn bị kỹ lưỡng hơn để không thể vuột ấn tín của đảng để cầm đầu liên danh Dân Chủ tiếp tục chánh sách của đảng ít ra là trong bốn năm nữa. Trước sự chuẩn bị của một người có ý chí, phương tiện và khả năng như vậy, đảng Dân Chủ cứ yên tâm.

Vì vậy, nhiều người có khả năng khác đã lặng lẽ đứng ngoài.

Ngoại lệ là Nghị sĩ Bernard “Bernie” Sanders của tiểu bang Vermont. Ông thấy Hillary chưa đủ cách mạng nên ra tranh cử để đưa nước Mỹ “tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc lên xã hội chủ nghĩa”. Ít ai chú ý đến nhân vật rõ ràng là ngoài lệ này. Một ứng cử viên của ngoại ô tỉnh lẻ, cùng lắm thì trang hoàng cho đảng Dân Chủ cái vẻ đa nguyên.

Ngoại lệ kia là cựu Nghị sĩ Virginia, ông Jim Webb. Là người có tài, đức và viễn kiến về đối ngoại, ông Webb không hài lòng về vị trí và an ninh của Hoa Kỳ sau những năm cầm quyền của Tổng thống Barack Obama nên cũng bước ra tranh cử. Chủ trương trung tả về kinh tế - ưu lo cho giới trung lưu và triệt để giải trừ ảnh hưởng của tài phiệt Wall Street - không có sức kéo trong đảng Dân Chủ, vốn dĩ đã quen với loại khẩu hiệu đó. Con chương trình bảo vệ quyền lợi của nước Mỹ tại Đông Á lại có vẻ - có vẻ thôi – tương tự chiến lược “chuyển trục” của Hillary khi bà còn làm Ngoại trưởng. Vì vậy, bộ máy tranh cử của ông chưa gây được tiếng vang.

Nào ngờ, ứng cử viên tiên thiên là Hillary Clinton lại quá tiện thiện trong việc xử lý các văn kiện thuộc diện bí mật quốc gia khi bà làm Ngoại trưởng. Và những tai tiếng cùng các cuộc điều tra của nhà chức trách khiến dư luận ngày càng hoài nghi tinh thần khả tín của bà. Dù có tham vọng ngất trời thì cũng cần đạo đức tối thiểu thì mới có thể lãnh đạo quốc gia.

Tính chất “tất yếu” của Hillary bỗng dưng là vấn đề. Và “đạo đức cách mạng” của Bernie Sanders bỗng dưng thu hút cảm tình của nhiều người. Trong vài cuộc thăm dò ở các tiểu bang đầu tiên của vòng sơ bộ, Bernie có tỷ lệ hậu thuẫn cao hơn Hillary!

Đấy là lúc mà đảng Dân Chủ, và có thể cả Phủ tổng thống, phải nghĩ đến giải pháp khác.

Đem con ngựa già Joe Biden ra tắm rửa giữa sân. Với biệt tài phát biểu linh tinh, Joe Biden mới là người trung kiên có hy vọng bảo tồn được di sản cải tạo của Obama. Vài người đa nghi còn cho rằng chính Obama đã nhúng tay vào việc thay ngựa giữa dòng khi bổ nhiệm các thẩm phán đang mở cuộc điều tra về Hillary. Xưa nay, người viết không ưa “thuyết âm mưu” như vậy mà thật ra thì cũng chẳng biết thực hư, nên khỏi dám lạm bàn.

Chỉ kết luận rằng đảng Dân Chủ chủ quan nên thiếu chuẩn bị và hết người.

May là bên Cộng Hòa, tình hình còn nhốn nháo hơn với 17 chuẩn ứng cử viên.

Trên thị trường tư tưởng thì đấy là hiện tượng “mười phân vẹn mười”: ngần ấy nhân vật xuất hiện đã tung ra cả trăm ý hấp dẫn về việc… cải tạo nước Mỹ để ra khỏi tám năm cải tạo của Obama. Mỗi người một vẻ, một số nhân vật Cộng Hòa khai thác tinh thần giận dữ bất bình của quần chúng trong đảng để thu hút sự chú ý của dư luận. Thành phần hùng biện này đang chiếm đa số, được tỷ lệ hậu thuẫn cao hơn những người tự nghĩ là muốn lãnh đạo thì phải có cái gì khác hơn, thí dụ như sự điềm đạm, ngoài cái tài chửi bới và khiêu khích.

Vì vậy, vòng sơ bộ bên Cộng Hòa là cuộc tranh cãi triền miên, với một số nhân vật và đề nghị làm thiên hạ phân vân về tình trạng tâm thần của chính trường Hoa Kỳ. Dù sao, những người ăn nói cực đoan văng mạng nhất vẫn đang dẫn đầu và là niềm an ủi cho đảng Dân Chủ.

Người viết này không nói đến cuộc tranh cử Tổng thống khi chưa bóc tấm lịch qua năm 2016, nên chỉ quan sát một chính trường bát nháo và có cảm tưởng là hiện tượng “phân cực” – sự đối nghịch lập trường quá gay gắt – không xuất phát từ các chính khách ở trên. Nó là sự thật đáng ngại của xã hội Hoa Kỳ bên dưới, và các ứng cử viên cứ theo đó mà khai thác và diễn giải. Họ không lãnh đạo mà chạy theo những dư luận quá khích nhất để lấy điểm.

Bước sang những dao động của thị trường thì mình có thể quan sát được việc khác.

Không chỉ Hoa Kỳ mà cả thế giới đang chờ xem Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ quyết định thế nào về lãi suất liên ngân hàng đã được hạ tới gần số không từ Tháng 12 năm 2008. Sau vụ khủng hoảng tài chánh vào Tháng Chín năm 2008, ở giữa nạn suy trầm kinh tế, Hoa Kỳ đã hạ lãi suất tới sàn và tăng chi rồi đi vay tới mức kỷ lục mà không kích thích được nền kinh tế èo uột trong tình trạng Suy trầm Toàn cầu 2008-2009. Ngân hàng Trung ương Mỹ mới lấy quyết định táo bạo là ào ạt bơm tiền vào kinh tế qua ba đợt QE, “gia tăng mức lưu hoạt có định lượng”.

Kết quả là tình trạng tranh tối tranh sáng, tạm khá mà chưa khỏe, nhưng so với các nước khác thì vẫn sáng hơn cả. Và sau khi sụt giá vì tiền nhiều và rẻ làm thế giới lao đao, đồng Mỹ kim lại vọt lên giá làm thế giới lao đao thêm một lần nữa.

Bảy năm đã qua như vậy và đến hẹn lại lên, Hoa Kỳ có thể lại bị suy trầm nữa. Việc nâng lãi suất khỏi số không để trở lại trạng thái bình thường được nêu ra từ lâu nhưng là quyết định cực khó giữa tình trạng bấp bênh của kinh tế thế giới và bất trắc của kinh tế Hoa Kỳ. Hiệu ứng Trung Quốc, là sự sụp đổ của thị trường cổ phiếu vào Tháng Bảy nhồi theo việc phá giá đồng Nguyên vào Tháng Tám, càng làm thế giới hốt hoảng.

Định chế độc lập và có thẩm quyền sinh sát cho kinh tế Hoa Kỳ và thế giới là Ngân hàng Trung ương Mỹ mới được coi là cơ chế quyền lực thứ tư của chính trị Hoa Kỳ. Khốn nỗi cơ chế này lại phân vân như ta có thể thấy trong hội nghị hàng năm tại Jackson Hole của tiểu bang Wyoming vừa kết thúc hôm Thứ Bảy 29. Y như trên chính trường, từ hai cánh tả và hữu đã vang lên những yêu cầu trái ngược: hoãn tăng lãi suất khi kinh tế chưa hoàn toàn hồi phục; nên tăng lãi suất để chấm dứt việc phân bố tư bản quá lệch lạc chỉ có lợi cho thị trường chứng khoán và làm tiểu thương khó vay tiền.

Giữa tình trạng bất định ấy người ta mới thấy là Ngân hàng Trung ương Mỹ thiếu dữ kiện quyết định và mỗi lời phát biểu của giới chức hữu trách thuộc Hội đồng Tiền tệ FOMC lại làm cổ phiếu Hoa Kỳ và thế giới lên hay xuống giá.

Khi định chế này được gọi là Đệ tứ quyền, người ta mới thấy rằng đệ tứ quyền kia, là báo chí, lại chẳng biết gì hơn.

Không oan đâu.

***

Khi vụ khủng hoảng tài chánh rồi nạn Tổng suy trầm bùng nổ vào năm 2008, truyền thông Hoa Kỳ đã gây thêm hốt hoảng trong dư luận. Người ta phê phán tư bản chủ nghĩa, báo trước sự suy tàn của nước Mỹ và đề cao mô hình tư bản nhà nước của Trung Quốc với sự tỉnh táo can thiệp của nhà nước Bắc Kinh khiến xứ này vọt lên thành nền kinh tế đứng hạng nhì thế giới kể từ năm 2010. Nhiều người còn đoán thêm rằng Trung Quốc sắp vượt Hoa Kỳ.

Thế rồi cả cấu trúc kinh tế chính trị nguy nga đó sụp đổ trước sự bàng hoàng của nhiều người và làm thị trường chứng khoán Mỹ lẫn cả thế giới hoảng loạn.

Người ta đang chứng kiến một Cách mạng Tháng Tám bất ngờ khi đảng và nhà nước Trung Quốc vất vả như thày bói dọn cưới. Hàng loạt “nhân họa” như tai nạn tại Thiên Tân và nhiều nơi khác nhồi trong sự suy sụp liên tục của các thị trường chứng khoán và hối đoái của xứ này khiến người ta phát giác một sự thật bất ngờ. Vấn đề sắp tới của Trung Quốc không là hiện tượng hạ cánh nặng nề kéo theo khủng hoảng tài chánh, mà là hệ thống chính trị bất lực!

Truyền thông chê Mỹ và mê Tầu đang đổi đĩa phát thanh. Và gây nhiễu âm còn om xòm khó nghe hơn cuộc tranh cử Tổng thống!

Đúng là chuyện chỉ có tại nước Mỹ….

So Sánh Obama – Hillary

Vũ Linh - Việt Báo ngày 150818

Đảng Dân Chủ chủ trương “hoà hợp hòa giải” tối đa với Cộng sản Việt Nam....

* Đồng chí hướng, khác nhau ở tiểu tiết *

 

Ứng viên đảng Dân Chủ hiện nay có hy vọng đắc cử bầu sơ bộ trong nội bộ là bà Hillary Clinton, cho dù đã có 4-5 ứng viên hay chuẩn ứng viên khác. Tất cả dường như chỉ đóng vai trò làm cảnh, tạo hứng thú chút đỉnh cho cuộc bầu bán bên đảng Dân Chủ mà kết quả cả thế giới đã biết. Không ai nghĩ bất cứ ứng viên nào có mảy mai hy vọng hạ được bà vô địch Hillary. Sự kiện chẳng ai buồn tổ chức tranh luận trong đảng Dân Chủ cho tới tháng 10 hay 11 (cho có lệ) nói lên rõ ràng vị thế của bà Hillary.

Những tỳ vết trong các vụ lem nhem tiền bạc và email sẽ không có nhiều tác dụng ngăn cản bà. Những mánh mung của bà, cử tri Dân Chủ đã chấp nhận từ lâu rồi. Thời buổi truy tố Nixon là chuyện cách đây gần nửa thế kỷ. TT Nixon phải từ chức vì ngay các ông Cộng Hoà cũng công bằng chấp nhận Nixon có tội phải bị nghiêm trị. TT Clinton bị đàn hạch nhưng không phải từ chức vì tất cả các ông bà Dân Chủ đứng sau lưng Clinton, cho dù nhiều người xấu hổ vì hành động của Clinton. 

Chính trị Mỹ càng ngày càng bị tinh thần phe phái chi phối, phân hoá rõ nét giữa phe ta và phe địch, đưa đến tình trạng không chấp nhận những cái sai của phe ta và những cái đúng của phe địch. Bây giờ bất chấp bà Hillary phạm tội tầy trời cỡ nào thì đảng Dân Chủ cũng vẫn nhắm mắt ủng hộ. Chẳng những vậy, nhiều người còn tìm cách ca tụng bà, phục tính kiên trì, quyết tâm vào Nhà Trắng bằng mọi giá của bà.

Cụ Bernie Sanders đang lên như diều, thăm dò mới nhất cho thấy ông thắng bà Hillary tới 7 điểm tại tiểu bang then chốt New Hampshire, một chuyện khó tưởng tượng. Nhưng ông Sanders lại là ứng viên cực tả khó được hậu thuẫn ngoài vùng đông bắc Mỹ. Quan trọng hơn, đảng Dân Chủ không có ai khác. Bất cứ ai trong mấy ứng viên còn lại đều sẽ bị Cộng Hòa nuốt chửng. Bà Hillary là hy vọng duy nhất của đảng Dân Chủ.

Một điều mỉa mai đáng chú ý: đảng Dân Chủ tự cho là đảng của tương lai, nhưng hai ứng viên hàng đầu cũng là hai cụ ứng viên già nhất lịch sử Mỹ!

Bây giờ, ta hãy xem thử bà Hillary khác TT Obama chỗ nào để có thể mường tượng nếu Hillary đắc cử tổng thống luôn thì ta sẽ có một vị tổng thống như thế nào.

 

KINH NGHIỆM

Nói về quá trình và kinh nghiệm thì hiển nhiên thượng nghị sĩ Obama khi ra tranh cử năm 2008 chỉ đủ đứng hầu quạt cho bà Hillary, tuy khả năng mồm mép của bà Hillary lại thuộc hạng học trò của Obama. Bà Hillary vừa đậu luật sư tại Yale xong đã lăn lộn vài chính trường Mỹ ngay lập tức khi bà tham gia nhóm luật sư của đảng Dân Chủ tại Thượng Viện để truy tố TT Nixon về xì-căng-đan Watergate, cuối cùng đưa đến việc TT Nixon phải từ chức. Đó là đầu thập niên 1970, cách đây hơn 40 năm.

Sau đó, bà trở thành Đệ Nhất Phu Nhân Arkansas, tích cực tiếp tay chồng, đến độ có thể nói là thực sự “tham chính” luôn. Sau vài nhiệm kỳ, thì ông thống đốc trẻ măng đầy tham vọng bắt đầu chạy đua vào Nhà Trắng, và trong bất ngờ của cả thế giới, ông... ngáp phải ruồi, đắc cử tổng thống.

Bà Hillary thành Đệ Nhất Phu Nhân cả nước, và đóng vai này trong 8 năm. Trong những năm đó, ai cũng biết bà là một “đồng tổng thống” chia sẻ quyền hành với ông chồng, tích cực tham gia việc “triều chính” một cách công khai, không có chuyện ngồi sau rèm như bà Từ Hy Thái Hậu.

Ngay từ đầu, bà được chồng trao cho trách nhiệm thực hiện cải tổ y tế, dự tính tung ra Hillarycare trong năm đầu của hai ông bà tân tổng thống. Bà thất bại, nhưng học được nhiều bài học về bảo hiểm y tế, và quan trọng hơn nữa, hiểu được những khó khăn làm việc với quốc hội, cho dù quốc hội do phe ta kiểm soát.

Sau khi chồng mãn nhiệm kỳ hai, bà nhẩy dù làm thượng nghị sĩ, rồi sau đó tranh cử tổng thống luôn. Một lần nữa thất bại, nhưng lại học được nhiều bài học đáng giá về chính trị Mỹ, trong khi vẫn còn là tiếng nói lớn trong chính trường. Lớn đến độ TT Obama, để tránh hậu hoạn phải đối phó với ứng viên Hillary năm 2012, đã dâng cho bà chức ngoại trưởng. Bà cũng nhìn thấy ngay đây là bàn đạp tốt nhất để duy trì tiếng nói cụ thể hơn việc nói bá láp suốt ngày ở Thượng Viện cùng với 99 ông bà đồng nghiệp. Đây cũng là cơ hội mang tên tuổi ra cho cả thế giới biết.

Khi ra tranh cử tổng thống, thượng nghị sĩ Obama có vỏn vẹn 2 năm kinh nghiệm tại Thượng Viện, còn bận đi xem phòng nào ở đâu, và bắt tay làm quen với các đồng nghiệp, chưa kịp làm gì khác. Trước đó ông làm nghị sĩ tại quốc hội tiểu bang Illinois được hơn 6 năm, nổi tiếng ở điểm chuyên môn biểu quyết “có mặt” cho đỡ nhức đầu. Trước khi có dịp biểu quyết “có mặt”, ông Obama chỉ là một anh tổ chức cộng đồng. Thực tế mà nói, cái kinh nghiệm này chỉ đáng cho ông Obama ra tranh cử... hội đồng tỉnh Riverside. Nhưng dĩ nhiên, nhờ tài mồm mép hơn người, và nói cho ngay cũng nhờ màu da, ông đã được công kênh vào Nhà Trắng.

Sau lần thử lửa với ông “nói nhiều làm ít”, thiên hạ bây giờ lạnh cẳng và muốn trở về với người có kinh nghiệm. Và với kinh nghiệm nhiều như vậy, người ta có thể tin bà tổng thống Hillary sẽ gặp ít khủng hoảng, ít thất bại hơn TT Obama.

 

THÀNH QUẢ

Nói cho gọn cả bà Hillary lẫn ông Obama đều chẳng có thành quả gì ghê gớm để trình làng hết.

Trong thời gian 8 năm bà Hillary làm nghị sĩ đã không có một luật nào ra đời mang tên của bà hết. Biểu quyết đáng ghi nhớ nhất của bà là chấp nhận cho TT Bush đánh Afghanistan, rồi sau đó đánh Iraq. Quyết định về Iraq đã là một vết đen lớn của bà trong mắt các cử tri cấp tiến của đảng Dân Chủ, mà cho đến bây giờ, bà vẫn loay hoay biện minh.

Rồi bà qua làm ngoại trưởng. Cho đến nay, đố ai nêu ra được một thành quả cụ thể nào. 

Bà khoe đã bay hơn một triệu dặm, chỉ khiến bà Carly Fiorina, ứng viên TT Cộng Hoà, nhắc nhở bay nhiều không phải là thành quả mà chỉ là hoạt động. Thành quả đối ngoại, trong thời bà trách nhiệm, thật ra là một chuỗi thắng lợi của... những đối thủ của Mỹ: từ Putin chiếm Crimea, tới Trung Cộng lộng hành Biển Đông, ISIS chiếm nửa Iraq và Syria, Libya đại loạn hơn Somalia, Syria giết hơn 200.000 dân, cậu Ấm Ủn tiếp tục khai triển hoả tiễn nguyên tử, Iran vẫn bình chân như vại, đồng minh bực mình vì bị nghe lén… 

Như vậy thành quả của chính sách đối ngoại của Hillary là gì?

Tám năm thượng nghị sĩ là tám năm làm quen, thiết lập “quan hệ” với các chính khách Mỹ. Tám năm ngoại trưởng là tám năm làm quen, thiết lập “quan hệ” với các chính khách quốc tế. Cả cuộc đời chính trị của bà Hillary cho đến nay chỉ là xây dựng nền tảng “quan hệ” cho cuộc chạy đua vào Tòa Bạch Ốc.

 

QUAN ĐIỂM CHÍNH TRỊ

Năm 2008, ứng viên Obama chỉ trích kế hoạch bảo hiểm y tế của ứng viên Hillary là thiên tả cực đoan khi bà chủ trương tất cả những ai không mua bảo hiểm sẽ bị phạt. Ông Obama cho là quá cực đoan, và kêu gọi bảo hiểm y tế chỉ bắt buộc cho trẻ em thôi. Hiển nhiên bà Hillary khi đó thiên tả hơn ông Obama.

Cũng khi đó, ông Obama kịch liệt chỉ trích Hillary đã biểu quyết cho TT Bush đánh Iraq. Rõ ràng là bà Hillary bảo thủ hơn ông Obama.

Thế thì tóm lại ai cấp tiến hay bảo thủ hơn ai?

Muốn biết rõ, ta cần gạt qua những cú đánh võ miệng trong cuộc tranh cử, mà phải nhìn vào thực tế. Qua mấy năm cầm quyền của TT Obama và mấy năm làm ngoại trưởng của bà Hillary, người ta có thể thấy ông Obama rõ ràng là thiên tả hơn.

Về y tế, ông Obama chỉ trích bà Hillary thiên tả, nhưng thật ra chỉ là cái mánh tranh cử vì sau đó ông mang tất cả những ý kiến của bà Hillary vào Obamacare. Ông Obama cũng là người đi trước bà Hillary trong những vấn đề như cổ võ hôn nhân đồng tính, ân xá trọn vẹn di dân lậu, ban phát trợ cấp đủ loại, đánh thuế tối đa những “nhà giàu”. Đây cũng là những quan điểm của bà Hillary, nhưng trong tất cả mọi vấn đề, bà đều lên tiếng sau TT Obama. Một phần có lẽ vì “tôn ti trật tự” để tổng thống nói trước, một phần vì bà không dám hung hăng đi quá xa quá sớm. Bà Hillary là người thận trọng hơn bất cứ chính khách nào, đặc biệt là so với ông chồng vô trật tự, vô kỷ luật.

Thời gian gần đây, để chống đỡ những tấn công của ông già Bernie Sanders, bà Hillary đã ngả mạnh về phiá tả, nhưng tinh mắt một chút thì thấy ngay đây chỉ là trò thời cơ lấy phiếu. Trên căn bản, bà Hillary gần với ông chồng hơn, tức là ôn hòa, không cấp tiến quá mức như TT Obama. Dù vậy, bà cũng vẫn không phải là người hùng tranh đấu cho giới trung lưu như bà đang hứa.

Trong vấn đề quốc phòng, an ninh, bà Hillary chứng tỏ rõ ràng diều hâu hơn TT Obama rất nhiều. Trong hồi ký của mình, bà thẳng tay chỉ trích TT Obama yếu đuối, lửng lơ cá vàng vì không biết phải làm gì tại Iraq cũng như tại Syria. Bà Hillary cũng gián tiếp đổ trách nhiệm ISIS bành trướng lên đầu TT Obama vì cái bệnh yếu đuối, gãi đầu gãi tai, không dám có hành động dứt khoát. Bà diều hâu hơn vì hai lý do. Thứ nhất là có bản tính cứng rắn hơn ông Nobel Hoà Bình vừa đánh vừa run. Thứ nhì, bà bị mặc cảm là phụ nữ, sợ thiên hạ có thành kiến cho là yếu đuối, nên cố gắng phá bỏ thành kiến đó bằng thái độ cứng rắn hơn. 

Do đó, ta có thể mường tượng một người lãnh đạo cứng rắn, có bản lãnh hơn xa ông tổ chức cộng đồng, xa hơn cả ông chồng chỉ lo chạy theo mấy em... chân ngắn ngực nở.

 

CHÍNH SÁCH TRỊ QUỐC

 

Bà Hillary sẽ không tiếp tục chính sách của Obama, ít nhất là trên phương diện đối ngoại.

Trong chính sách đối nội, bà Hillary là chính khách thính mũi và thời cơ, đã nhìn thấy khuynh hướng cấp tiến mỵ dân đang trong thế thời thượng nên sẽ đi xa hơn TT Obama ít nhất là trong nhiệm kỳ đầu, để bảo đảm việc tái đắc cử năm 2020.

Bà Hillary chắc chắn sẽ có dịp bổ nhiệm một hay hai thẩm phán Tối Cao Pháp Vviện. Bà sẽ lựa người theo khuynh hướng cấp tiến và TCPV sẽ chuyển hướng mạnh hơn nữa qua phiá cấp tiến. Đây là một vấn đề ít người để ý, nhưng vai trò của tổng thống hết sức quan trọng vì là người bổ nhiệm thẩm phán TCPV, và những vị này có thể thay đổi hướng đi của cả xã hội về lâu về dài. Biết đâu bà Hillary sẽ bổ nhiệm cựu TT Obama vào TCPV?

Obamacare thực sự đã lấy ý kiến từ Hillarycare. Do đó, bà Hillary sẽ xúc tiến mạnh việc áp đặt Obamacare.

Trong vấn đề lao động, bà Hillary sẽ chủ trương đẩy mạnh việc tăng lương tối thiểu lên 15 đô để lấy điểm với cử tri lao động cũng như để được nghiệp đoàn ủng hộ. Bà Hillary rất chú ý đến các nghiệp đoàn, do đó công khai chống lại TT Obama trong vụ TPP (hiệp ước thương mại liên Thái Bình Dương) để đứng về phía các nghiệp đoàn.

Bà cũng sẽ tiếp tục “cuộc chiến” đòi tăng thuế mấy ông nhà giàu, sẽ tiếp tục sỉ vả nhà giàu, bài bác tài phiệt Wall Street nhưng sẵn sàng nhận bạc triệu yểm trợ của họ. Cá nhân bà và cả ông chồng sẽ “từ chức” khỏi Quỹ Clinton Foundation, không dính dáng đến các hoạt động gây quỹ hay chi tiêu của quỹ, nhưng ai cũng hiểu thực tế như thế nào. Dù sao thì ông chồng cũng phải kéo thắng tay, bớt đi đọc diễn văn lãnh cả trăm triệu.

Nhưng rồi vẫn còn nhiều vấn đề mà bà Hillary khó làm được gì nên chuyện. Chẳng hạn như mâu thuẫn trắng đen, hay vấn đề kiểm soát súng đạn, di dân lậu. Đây là những khúc xương lớn của Mỹ mà tất cả các tổng thống, bất kể Dân Chủ hay Cộng Hoà, đều mắc nghẹn mà không có được giải pháp gì.

Trong chính sách đối ngoại, bà Hillary sẽ đối phó một cách mạnh tay hơn những ý đồ bành trướng của Putin, Tập Cận Bình, ISIS và khủng bố nói chung, Syria, và ngay cả Bắc Hàn. Có thể đoán chừng bà Hillary sẽ mạnh miệng hơn với TC trong việc bênh vực các quốc gia vùng Biển Đông.

Nghe có vẻ chéo cẳng ngỗng, nhưng tóm lại, so với TT Obama, đối nội bà sẽ thiên tả hơn trong khi đối ngoại bà sẽ thiên hữu hơn.

Nói chung, trên nhiều khiá cạnh, bà sẽ là một người lãnh đạo hữu hiệu, ít sai lầm hơn TT Obama nhiều. Cử tri Dân Chủ đã làm một sai lầm lớn khi lựa Obama thay vì lựa bà Hillary năm 2008. Qua năm 2012, cử tri lại một lần nữa bầu cho TT Obama, chẳng qua vì bản tính con người, ít khi chịu nhìn nhận sai lầm, đã phóng lao bầu cho Obama năm 2008 thì bây giờ phải theo lao bầu nữa thôi. Đưa nước Mỹ đến tình trạng khá bết bát hiện nay.

 

TÍNH TÌNH CÁ NHÂN

 

Ở đây, sự khác biệt giữa hai người khá rõ nét. Dù đồng quan điểm hay không với TT Obama, thiên hạ cũng phải nhìn nhận ông không mánh mung, lươn lẹo như bà Hillary. Có thể ông là người đến từ bãi chính trường Chicago nên cũng ma đầu chẳng thua ai, nhưng dù sao, ông cũng khéo léo hơn, không trắng trợn như bà Hillary. TT Obama không nói dối quanh, thẳng tay kiếm tiền thô bạo trong khi miệng vẫn than “gần phá sản”, “tranh đấu cho dân nghèo”. Qua những nói dối quanh liên quan đến emails và quỹ Clinton Foundation, ta thấy bà Hillary mánh mung, dối trá hơn TT Obama nhiều. Bà cũng giả dối mỵ dân hạng nặng khi một mặt thì hô hào giúp sinh viên, bỏ học phí đại học, một mặt thì chém các đại học hơn hai triệu đô tiền đọc vài bài diễn văn.

TT Obama là vua hứa cuội, hứa một trăm việc không làm được hai, nhưng dù sao thì hứa cuội cũng là mô thức hoạt động chung của tất cả chính trị gia, khác với “nói láo bẩm sinh” của bà Hillary.

Việc bà Hillary sẵn sàng chấp nhận những lem nhem thật xấu hổ của ông chồng chỉ vì bằng mọi giá muốn vào Tòa Bạch Ốc chứng tỏ bản lãnh cao của một người đầy tham vọng. Ông Obama hiển nhiên cũng có nhiều tham vọng, nhưng chưa làm gì quá đáng đến mức của bà Hillary. TT Obama cũng chứng tỏ là một người chồng và cha gương mẫu, trong khi bà Hillary hiển nhiên là người mẹ gương mẫu mà đã đóng vai trò người vợ một cách...đáng thắc mắc. Trong khi ông chồng lem nhem lung tung thì thay vì trách chồng, bà lại ủng hộ chồng, cho chồng là nạn nhân đáng thương của mấy cô gái háo danh và quay qua sỉ vả họ, nhưng lại vẫn tự vỗ ngực là tiếng nói bảo vệ nữ quyền.

Nếu muốn so sánh trên toàn diện, ta có thể nói bà Hillary gần với TT Nixon, trong khi TT Obama gần với TT Carter hơn.

 

VIỆT NAM

Chính sách mở cửa, thân thiện tối đa với CSVN của TT Obama sẽ được thúc đẩy mạnh hơn với bà Hillary nếu bà đắc cử tổng thống. TT Clinton có thể nói là tổng thống Mỹ thân thiện với CSVN nhất và bù lại, được CSVN hoan nghênh nhất. Ông đã đi thăm VN 5 lần.

Chính sách thân thiện này sẽ không giúp cải tiến dân chủ hay nhân quyền tại VN nói chung, mà chỉ cứu được một vài cá nhân chống đối CS quá nổi tiếng như bà Trần Khải Thanh Thủy hay ông Điếu Cầy thôi. Cho những người này qua Mỹ có lợi cho cả... ba bên. Ông Điếu Cầy được tự do, Mỹ được tiếng tranh đấu cho nhân quyền tại VN, CSVN bớt được một người chống đối ồn ào để rồi họ qua Mỹ vài ba tháng sau là đi vào quên lãng. Hiệu quả hơn là bắt nhốt họ để họ biến thành những người hùng được cả thế giới nhắc nhở.

Chính sách thân thiện với CSVN phục vụ quyền lợi cũng như chiến lược Á Châu của Mỹ. Tuy nhiên chính sách này đã và sẽ tiếp tục khiến cho những dân tỵ nạn đang ủng hộ đảng Dân Chủ bối rối không ít, loay hoay tìm cách biện giải. Họ tiếp tục trực diện một mâu thuẫn lớn, một mặt là chính sách của đảng Dân Chủ, chủ trương “hoà hợp hòa giải” tối đa với chính quyền CSVN sau khi đã bức tử VNCH và chống việc nhận dân tỵ nạn, và mặt khác là với tư cách một người tỵ nạn, làm sao ủng hộ chính sách thân thiện, HHHG tối đa với CSVN được?

Dù sao đi nữa thì cho dù bà Hillary hay bất cứ ông hay bà Cộng Hòa nào làm tổng thống thì dân tỵ nạn cũng đừng nên hy vọng gì nhiều. Tổng thống Mỹ phục vụ quyền lợi nước Mỹ và dân Mỹ, không phục vụ quyền lợi dân tỵ nạn VN. Đối với họ, khối dân tỵ nạn Việt chỉ là một nhóm cử tri Mỹ rất nhỏ, chẳng có tiếng nói gì trong chính sách đối ngoại của Mỹ, trong khi CSVN với gần 100 triệu dân nằm sát nách Trung Cộng là một con chốt đáng kể trong thế cờ chiến lược của họ.

___

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.